Samenwerken in een zelfsturend, zelfondernemend of samensturend (Rianca Evers-den Ouden, 2018) team is een feestje. Er is professionele ruimte, volop gelegenheid om samen te leren en de kick van echte samenwerking met resultaat. Zo’n team is geen gespreid bedje: leren is écht niet altijd leuk en ook van jou wordt voortdurend initiatief en persoonlijk leiderschap gevraagd. In een team sta je er nooit alleen voor, maar dit betekent ook dat je concessies zult moeten doen.
Een team ontstaat niet door eens per jaar met elkaar aan teambuilding op de hei te doen. Een team ontwikkelen is een groeiproces dat wel enkele jaren kan duren. Niet elk team ontwikkelt zich op dezelfde manier, maar het is wel handig om eens te kijken welke fasen mogelijk zijn. Op internet zie je vaak het onderstaande plaatje, gebaseerd op de fasen van groepsvorming van Bruce Tuckman: forming, storming, norming, performing.
| FASE TEAMVORMING | FASE TEAMLEIDER |
|---|---|
| Fase 1: losse individuen > Weinig emotionele binding, geen hechting, afhankelijkheid teamleider > Weinig onderlinge communicatie, snel naar slachtofferrol, weinig afsprakendiscipline, schuld ligt bij een ander | Fase 1: verantwoordelijk > Overal voor verantwoordelijk, eerste aanspreekpunt voor teamleden en managers, neemt opdrachten aan, zet ze door en levert op > Blijft betrokken, neemt besluiten, ‘aansturen’ van medewerkers, bemoeit zich met details van de inhoud |
| Fase 2: ontstaan van subgroepjes > Concurrentie tussen groepjes, zoeken naar afstemming > Begin van feedback geven, er ontstaan conflicten, over-accentueren van onafhankelijkheid | Fase 2: begint met loslaten > Blijft eerste aanspreekpunt en als expert betrokken op de inhoud > Stimuleert groepsvorming en samenwerking, begint met loslaten, maar blijft wel zichtbaar als de verantwoordelijke, is er altijd bij |
| Fase 3: wij versus zij > Wij zijn de leukste en de beste, blijf van ons af > Gevraagde en ongevraagde feedback, pro-actief, ontwikkelingsgericht | Fase 3: team op de voorgrond > Is niet meer betrokken op inhoud, neemt vooral de rol van coach door stimuleren van samenwerking, lost het niet voor teamleden op > Neemt hoger management mee in deze ontwikkeling, zorgt dat teamleden op de voorgrond kunnen treden |
| Fase 4: wij en zij > Interactie met omgeving, nieuwe teamleden zien als kans > Leergierig, samenwerken met andere teams, positie kiezen, dienstverlenend | Fase 4: team regelt het zelf > Teamleider hoort er niet echt meer bij en is daar blij mee > Teamleider wordt een teamlid of gaat iets anders doen |