Met de benoeming van onze nieuwe OCW-minister Robbert Dijkgraaf zal het dossier instellingsaccreditatie in het hoger onderwijs weer snel aandacht krijgen. Studenten en werkgevers hebben eerder aangegeven twijfels te hebben bij instellingsaccreditatie: instellingen zouden zelf criteria kunnen kiezen en de beoordeling van opleidingen zelf kunnen uitvoeren. De slager die zijn eigen vlees keurt. Niets is minder waar. Ook in de gedachtenvorming voor instellingsaccreditatie lijken we het wiel opnieuw te willen uitvinden. Niet nodig, want in de huidige ook door de NVAO gehanteerde ESG is het allemaal al goed bedacht.
ESG: maatschappelijk relevant onderwijs, student staat centraal
ESG staat voor European Standard Guidelines. Uitgangspunt van de ESG is maatschappelijke relevant onderwijs waarin de student centraal staat. Bovendien richten de standaarden zich op zowel verbetering als verantwoording. De volledige aanduiding is Standards and Guidelines for Quality Assurance in the European Higher Education Area. In 2015 hebben de Europese onderwijsministers zich aan deze standaarden verbonden. Studenten en bedrijfsleven uit Europa hebben meegewerkt aan de totstandkoming van de ESG. De huidige accreditatiestandaarden die de NVAO hanteert zijn al afgeleid van de ESG, net zoals dat bij instellingsaccreditatie ook weer mogelijk is.
Drie schillen voor effectieve kwaliteitszorg
Voor kwaliteitszorg worden drie schillen onderscheiden. Ze lijken wel een beetje op het bekende Three Lines Model (voorheen Three Lines of Defense). De ESG-schillen: (1) De eerste schil is die van interne kwaliteitszorg door docententeams en instellingen, gebaseerd op tien ESG-criteria voor goed onderwijs. (2) De tweede schil is die van de externe kwaliteitszorg: de onafhankelijke en externe beoordeling van de effectiviteit van die interne kwaliteitszorg, uitgevoerd op basis van zeven ESG-zorgvuldigheidscriteria. Deze beoordelingen worden op dit moment meestal uitgevoerd door evaluatiebureaus. (3) De derde schil is het sluitstuk en gaat over de rol van de ‘agencies’, in Nederland en Vlaanderen is dat de #NVAO. Zij beoordelen de externe rapportages uit de tweede schil en nemen vervolgens besluiten over het toekennen van de formele accreditatie van opleidingen. Ook hier weer conform zeven ESG-criteria.
Instellingsaccreditatie op basis van de ESG
Bij instellingsaccreditatie in Nederland conform de #ESG verandert er in feite niets aan de eerste en tweede schil van docententeams/instellingen en de onafhankelijke beoordeling. Alleen bij de derde schil zal de NVAO niet meer per opleiding, maar per instelling een besluit nemen over het verlengen van alle accreditaties. Met natuurlijk altijd de mogelijkheid om daar voorwaarden aan te verbinden, mocht de kwaliteit toch niet aan de maat zijn.
Instellingsaccreditatie conform ESG bevestigt het eigenaarschap van onderwijskwaliteit bij docententeams. Instellingen krijgen meer vrijheid om hun kwaliteitszorg zo in te richten dat aan de standaarden wordt voldaan. Niet het systeem maar de gerealiseerde onderwijskwaliteit voor studenten en de maatschappij staat daarbij dus centraal. Inclusief externe beoordeling, aandacht voor kwaliteitsontwikkeling en in Europees perspectief. Wat wil je nog meer?
Bron figuur: Presentation on theme: “European Standards and Guidelines – ESG 2015 Helka Kekäläinen, PhD Head of Higher Education Evaluation Unit, FINEEC Former Vice-President of ENQA Vi flyttar.
Tevens gepubliceerd op LinkedIn.